Stel, je mag kiezen. Je kunt gaan werken en wonen in de Stationsstraat. Daar weet je dat de inkomsten per jaar € 120.000 zullen zijn. Je buren verdienen echter meer, namelijk € 150.000. De andere optie is werken en wonen in de Dorpsstraat. Je verdient dan € 80.000 en al je buren verdienen minder dan jij, namelijk € 60.000. Wat heeft je voorkeur?
Bovenstaande vraag is een versimpelde versie van één van de uitkomsten van een groot onderzoek dat gedaan is in Japan tussen 1990 en 2004. Gedurende die veertien jaar zijn 90.000 werknemers gevolgd om het effect te bestuderen op het geluksgevoel dat ontstaat bij een verschil tussen het eigen salaris en het salaris dat je denkt dat je collega ontvangt. De resultaten tonen een verband tussen een hoger geschat salaris van een collega en een lager gevoel van werk- en levensgeluk.
Geluksgevoel
Dat betekent dat het vergelijken van je eigen situatie met dat van een ander voor een deel je geluksgevoel bepaalt. Nut wordt door economen gebruikt als de maatstaf voor geluk. Dus hoe meer nut iets heeft, des te meer geluk het oplevert. Relatief nut betekent dat gekeken wordt naar een vergelijking tussen twee situaties. Zo kan de Ferrari die je nu eindelijk bezit voor jou een jongensdroom zijn geweest en daarom levert het rijden erin je meer genot op dan fietsen of varen.
Irrationeel
Het zal duidelijk zijn dat relatief nut een irrationele kant heeft. Helemaal als je naar de inleidende vraag kijkt. Als je bent zoals veel andere mensen, gaat je voorkeur uit naar de Dorpsstraat. Je verdient dan tenslotte meer dan de buren en je hebt daardoor een groter geluksgevoel. Maar rationeel gezien is dit uiteraard een vreemde keuze. In de Stationsstraat verdien je immers € 40.000 meer! Het zou veel logischer zijn om genoegen te nemen met een lagere positie op de sociale ladder en te verhuizen.
Je zou denken dat dit voorbeeld nooit voorkomt in de werkelijkheid. Toch zijn er vergelijkende situaties. Kijk eens naar je eigen situatie. Is het wel eens voorgekomen dat je baalde omdat een vriend een hoger rendement haalde op zijn belegging? Vast wel, als je eerlijk bent. Dan gaat het relatief nut ook op bij jou.
Het gras is altijd groener
Nu je dit artikel gelezen hebt weet je dat er zoiets bestaat als relatief nut en kun je mogelijk zaken in een ander perspectief zien. Het gras is groener aan de andere kant geldt hier ook. Vaak is echter aan elk voordeel een nadeel gekoppeld. Zo kan je vriend een hoger rendement hebben op zijn belegging omdat hij veel meer risico heeft genomen dan jij. Waarschijnlijk hoef jij niet zoveel risico te nemen als je vriend om je beleggingsdoelstelling te bereiken. Dat betekent dus ook dat jij rustiger kan slapen in tijden van heftige bewegingen op de beurs. Zorg dus dat je eigen situatie leidend is voor de beslissing die je neemt. Vergelijk jezelf niet met anderen, omdat die zich zelden in een soortgelijke situatie bevinden. Bepaal wat je wilt en streeft naar de prettigste manier om dat te bereiken.
Wil je tóch vergelijken? Doe het dan eens anders, want wist je dat relatief nut je ook gelukkiger kan maken? Verhuis naar Cambodja of Nepal en je bent waarschijnlijk een van de rijkste mensen in het land. Wat houd je tegen?
Wil je weten of je op koers ligt om jouw mooiste leven te leiden? Maak dan een vrijblijvende afspraak en krijg inzicht in hoe jouw geld jouw waarden vertegenwoordigd. #nostringsattached
